afb. Theodoor van Thulden, 1646

Gerechtigheid en Eendracht

vervaardiger: Theodoor van Thulden (1606-1669)
datering: 1646
techniek: olieverf op doek, 147.0 x 192.0 cm
collectie: 's-Hertogenbosch, Het Noordbrabants Museum (11785.060)
credit line: Collectie stadhuis 's-Hertogenbosch

Op een verhoging zijn twee vrouwenfiguren weergegeven. De linkerfiguur is vrouwe Justitia (rechtvaardigheid). In de linkerhand houdt zij een weegschaal omhoog, in haar rechterhand draagt zij een zwaard dat over haar schouders leunt. De rechts gezeten vrouw is bezig een pijlenbundel bij elkaar te binden. Zij is Unio of Concordia (eenheid of eendracht) een pijl valt gemakkelijk te breken, een hele bundel echter niet. Unio draagt een leeuwenscalp op haar hoofd, de huid van het dier hangt over haar rug. De leeuwenhuid is het attribuut van Heracles, het duidt op kracht en macht. Door de vrouw de attributen van eenheid en macht te geven, zinspeelde de schilder waarschijnlijk op het gezegde "Eendracht maakt macht". De uitleg van het gehele schilderij zou dan kunnen zijn dat voor een goed bestuur een rechtvaardig en een eensgezind optreden noodzakelijk zijn. Waarom Justitia van haar linkersandaal is ontdaan is nog niet duidelijk.
Artikelen
1964

P. Gerlach, O.F.M. Cap.

Het schilderij van Theodoor van Thulden in de Bossche raadzaal
Brabants Dagblad zaterdag 17 november 1964 		 
1999

Het Stadhuis

Boven de schouw in de raadzaal hangt een schilderij van Theodoor van Thulden. Het lijkt een voorstelling van Gerechtigheid en Eendracht, vrij fundamentele begrippen voor een raadzaal. Van Thulden maakte het schilderij in 1646, een tijd waarin veel diplomatieke activiteiten werden ontwikkeld om de Tachtigjarige Oorlog te beëndigen door een definitieve overeenkomst tussen de strijdende partijen, de Republiek en Spanje. In het zuiden werd gehoopt op het herstel van de eenheid van de zeventien Nederlandse gewesten die zou moeten resulteren in een grote kracht.
Deze hoop lijkt te worden uitgedrukt in het gebaar en de attributen van de vrouwenfiguur rechts. Ze heeft de zeventien pijlen gebundeld en ze draagt op haar hoofd de leeuwenscalp, het teken voor kracht. Omdat dit herstel de oorspronkelijke eenheid niet alleen een verlangen is, maar in de ogen van de schilder ook historisch is bepaald en niet meer dan gerechtvaardigd is, is ook Justitia onderdeel van het tafereel. Zij zet met haar aanwezigheid nog meer kracht bij door in een opmerkelijk, bijbels gebaar haar sandaal naast Eendracht te plaatsen.
Gemeentefolder (december 1999)
 
Literatuur en bronnenpublicaties

Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 70, 117

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Artikelen
Literatuur

Het Noordbrabants Museum

11785.060
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |